þann 26. maí 2023 birtist þetta viðtal í garðablaði Moggans.






Garðhús nýtt hjá hæðarmun lóðar.

Grasflöt er afmörkuð með þrifkanti. Glæsilegt útiborð „Þorparinn“ frá JAX handverk prýðir þennan fallega garð.
þann 26. maí 2023 birtist þetta viðtal í garðablaði Moggans.
Garðhús nýtt hjá hæðarmun lóðar.
Grasflöt er afmörkuð með þrifkanti. Glæsilegt útiborð „Þorparinn“ frá JAX handverk prýðir þennan fallega garð.
Ef sauna er eitthvað fyrir þig og þú ert með ónotað horn eða svæði í garðinum gæti verið upplagt að nýta það undir saunukofa/hýsi. Þau er hægt fá eða smíða í alls kyns formum og útfærslum. Þetta hér að ofan er t.d. teiknað og bætt við núverandi pottasvæði. Þá er það útfært í sömu efnum og notuð eru víðs vegar í garðinum og það útfært í sama form og best passar húsi og nágrenni. Þannig er jafnvel hægt að láta það falla inn í umhverfið svo það verði lítið áberandi sé það ætlunin. Jafnvel má nýta hluta þess sem skjólvegg eða bæta því við núverandi skjólveggi. Sé pottasvæði nú þegar fyrir í garðinum gæti verið heppilegt að bæta saunu við það.
Þá er skynsamlegt að skoða vel hvar sauna er heppilegust í skipulagi garðsins og hanna það áður en að framkvæmd kemur. Oft þarf einnig að huga að undirstöðum og undirlagi fyrir þær. Best er að hafa aðgang að köldu vatni nærri og svo er rafmagn nauðsynlegt. Stærðir geta verið allt frá 3 fermetrum upp í 7 eða 8, algengast er þó í kringum 5 m2. Ekki þarf sérstakt leyfi fyrir því sé það innan við 15 m2 að stærð og staðsett a.m.k. 3 metra frá húsi og lóðamörkum.
Hægt er að fá tilbúnar saunur af ýmsum gerðum eins og tunnur eða nútímalegar með glerveggjum, allt eftir því hvað passar best. Helstu söluaðilar hér á landi eru:
Hjá Sauna má t.d. sjá þessar útfærslur:
Trefjar í Hafnarfirði selja tilbúna saunuklefa/kofa eða hýsi eins og þessa:
Þessa nútímalegu gerð selja Funi/Blikkás en þeir eru einnig með hefðbundnar saunatunnur.
Finnar hafa í óralengi notað saunu sér til heilsubótar og kannski skýrir þetta viðtal við Dr. Rhonda að einhverju leiti áhuga þeirra og fólks á notkun þeirra til aukinnar vellíðunar og betri heilsu. Fyrir þá sem hafa áhuga þá kemur þar fram að því oftar sem gufubað er stundað því meira minnkar það líkur á ýmsum hjartasjúkdómum, alzheimer og fleirum, töfratalan virðist vera fjórum sinnum á viku í allt að 20 mín í senn. Það lækkar til dæmis blóðþrýsting og getur fækkað dauðsföllum af alls kyns orsökum um allt að 40% hjá þeim sem nota saunu fjórum sinnum og oftar í viku. Þó saunaböð séu yfirleitt álitin góð leið til slökunar og endurnæringar þá kemur einnig í ljós að þau veita líkamanum svipaðan ávinning og af meðal líkamrækt eins og aukinn hjartsláttur og sviti sýnir.
Hér eru því komnar enn fleiri ástæður til að nýta sér þetta form til betri heilsu.
Þessi garður var ómótaður þegar skipulag og teiknivinna hófst að lokinni þarfagreiningu. Hér verður farið yfir útkomuna sem við óskum eigendum innilega til hamingju með og greinilegt að verkið hefur verið unnið af fagfólki frá a-ö enda mjög vel tekist að fylgja hugmynd að veruleika. Einnig þökkum við kærlega fyrir að fá að sýna hér þennan fallega garð.
Á suðurlóð er timburpallur fyrir grill og góða borðaðstöðu ásamt heitum og köldum potti. Kringum pottasvæði er góður skjólveggur með fallegri lýsingu og þrepin eru einnig upplýst. Grasflöt er í kringum pallasvæði og er hún afmörkuð með hellum sem er bæði til prýði og nýtast einnig sem þrifkantur fyrir grassláttinn. Grjóthleðslan er svo upplýst að hluta sem bæði dregur athygli frá húsum í kring og undirstrikar náttúrulega fegurð hleðslunnar.
Hér fyrir neðan má sjá myndir þegar byrjað var að hanna garðinn og umhverfi hússins frá upphafi verks að verki í mótun.
Viðskiptavinur okkar sendi okkur þetta skemmtilega myndband af garðinum eftir framkvæmdirnar og þökkum við kærlega fyrir það, virkilega gaman að sjá afraksturinn og óskum honum og fjölskyldunni til hamingju með flottan garð og vel unnið verk.
Fjölskyldan vildi gjarnan fá betri nýtingu út úr garðinum og ákveðið var að setja skjólvegg allan hringinn til að fá meira næði og einnig svo fótboltaleikir barnanna haldist innan lóðar. Skyggni milli veggja í skoti nýtist svo betur sem dvalarsvæði en þar mun einnig verða útgengt í garðinn úr baðherbergi svo ákveðið var að sleppa útisturtunni.
Með góðfúslegu leyfi viðskiptavina fengum við að birta myndir fyrir og eftir endurhönnun garðsins þeirra. Miklar breytingar og eins og sjá má af myndunum tókst vel til. Umhverfis.is sá um hönnunina. Greinilegt er að þeir sem sáu um framkvæmdina sjálfa hafa vandað mjög til verka. Glæsilegt!
Garðurinn var endurskipulagður með betri afmörkun og opnari dvalarsvæðum. Hér á eftir eru myndir fyrir og eftir breytingar. Fyrst má sjá aðkomuna sem var endurnýjuð og þar var útbúið morgundvalarsvæði ásamt nýjum beðum og sorpgeymslu. Gróður er einnig endurnýjaður að mestu á efri hluta lóðar.
Innilega til hamingju með fallega garðinn ykkar 🙂
Undirgróður eða þekjugróður í beðum er varanlegasta leiðin til að útiloka illgresi og því er lykilatriði að ná að skapa þétta gróðurþekju í plöntubeðum. Nái gróðurinn að þekja allt beðið þarf lítið að hafa fyrir illgresinu sem nær þá ekki að spíra í skugganum sem af þessu hlýst og verður undir í samkeppninni. Hægt er að ná fram góðri botnþekju með ýmsum gróðri, bæði runnum og fjölæringum.
Ýmsir runnar eru breiðvaxnari neðan til en aðrir eins og Alparifs, Hélurifs og Kirtilrifs en einnig Birkikvistur, Dögglingskvistur og Japanskvistur. Þá mynda Glæsitoppar og Glótoppar, Myrtuvíðir og Reyniblaðka líka góða botnþekju sem og jarðlægir runnar eins og Einir, Skriðmispill, jarðlæg Runnamura og Himalajaeinir sem þekur vel.
Eigi plöntur að geta útilokað illgresið verða þær að búa yfir a.m.k. einhverjum og helst flestum af eftirfarandi kostum:
• Að vera fljótar til á vorin – jafnfljótar eða fljótari en illgresið
• Að geta breitt úr sér hratt og þakið stóran flöt
• Að vera fremur skuggþolnar
• Að vera lengi að fram á haustið
Margir fjölæringar eru góðir til að ná þéttri botnþekju, það eru auðvitað breiðvaxnir og jarðlægir eins og Nálapúði, Músagyn, Dvergavör, Postulínsblóm og ýmsir hnoðrar en einnig skuggþolnir eins og Ilmgresi Spessart og Stemma, Fagurblágresi, Nýrnajurt, Dílatvítönn.
Hnoðrar þekja líka vel og má næstum „teppaleggja“ beð og garða með þeim þar sem þeir fá að vera í friði.
Yfirborðsefni í beðin. Þar sem ekki er hægt að koma við botnþekju með gróðri eða fyrst á meðan gróðurinn er að taka við sér mætti nýta yfirborðsefni í beðin eins og líst er hér neðar. Áður en yfirlag er lagt á er nauðsynlegt að skera og hreinsa kanta vel, fjarlægja illgresi í beði og í kringum rótarháls plantna.
Sandur – Áður en sandur er lagður í beðin má þekja jarðveginn með jarðvegsdúk eða dagblöðum. Leggja þarf sandinn út í a.m.k. 10 cm jöfnu lagi (sandur má ekki vera skarpur). Gott er að bæta við sandlagið 2-3 cm annað hvert ár.
Trjákurl – Leggja þarf út 5 cm lag af moltu eða bera á með Blákorni (2 kg./100 ferm.). Kurlið lagt út í jöfnu lagi 7-12 cm allt eftir grófleika. Því grófara kurl, því þykkara má lagið vera. Bæta þarf við kurlið annað hvert ár.
Molta – Leggja þarf moltuna út í 10 cm jöfnu lagi. Gott er að bæta við moltulagið ca 2-3 cm hvert ár.
Nýslegið grasyfirlag – Gras lagt yfir flötinn í 10 cm jöfnu lagi. Bæta má í eftir því sem lagið þynnist. Gagnlegt að nýta grasið svona á stöðum eins og skjólbeltum eða í stærri beð sem eru nokkuð hulin stórum gróðri, þar sem þetta lítur kannski ekkert sérlega vel út.
Heimildir:
Eigendur þessarar lóðar veittu góðfúslegt leyfi til þessarar birtingar og þökkum við kærlega fyrir það 🙂
Í nóvember 2018 fyrir tveimur árum óskuðu nýir eigendur eftir nýju skipulagi fyrir garðinn sinn, í ljós kom að ýmsum trjám og runnum mátti halda en taka önnur og bætt var við dvalarsvæðum og gróðurhúsi ásamt því að ná fram betra skjóli. Hér má sjá garðinn fyrir og eftir breytingar sem urðu nánast eins og upphaflega var lagt af stað með. Reynt var að halda í og vinna með það sem fyrir var eftir bestu getu og sýna nýjar myndir garðinn nú í sumar 2020 og er hann orðinn sannkallaður listigarður, ekki síst fyrir tilstilli eljusemi eigenda.
Lýsing framan á tröppum vísar vel leiðina að aðalinngangi hússins.
Lýsing aðkomu gerir mikið fyrir húsið og garð þess þegar rökkva tekur og á Íslandi er hún nauðsynleg meiri part ársins. Með lýsingu er hægt að sýna augljóslega hvar aðalinngangurinn í húsið er.
Falleg og stílhrein aðkoma undir japönskum áhrifum með einföldu gróðurvali, skýr skil á milli efna og lita.
Hér er lýsingu beint upp vegg sem varðar leiðina að aðalinngangi hússins sem passar vel við stórbrotinn stíl hússins.
Hér er notast við lýsingu sem gengur fyrir sólarljósi, það getur komið sér vel þar sem erfitt er að leggja rafmagn.
Nauðsynlegt er að skoða samspil húss og aðkomu frá götu sjónarhorni, vilji maður að hús og garður njóti sín sem best, jafnt þeim sem leið eiga framhjá og íbúum. Skipuleggðu framgarðinn þinn svo hann nýtist þér sem best, á hann bara að vera augnayndi eða hvaða not viltu hafa af honum? Allt fer þetta auðvitað eftir stærð hans og legu. Það getur farið vel á því að nota áhugaverðan og litríkan efnivið framan við húsið.
Gerið aðalinnganginn skýran og augljósan svo aðkomufólk þurfi ekki að velta því fyrir sér hvaða inngang eigi að nota.
Efnisval er mikilvægt og hér er leitast við að hafa beinar og skýrar línur á milli ólíkra efna. Fáir, einfaldir hlutir og hver plöntur í röðum eftir tegund.
Lágmarksbreidd gönguleiðar er 1 metri. Varist stefnulausa og óþarfa boga í gönguleiðum.
Varist að planta limgerði of nálægt göngustíg, gott er að hafa lággróður næst honum þá myndast betra pláss t.d. til að sveifla örmum á gangi, bera innkaupapokana að húsi sem og stóra hluti í flutningum.
Forðist að hafa margar tegundir plantna. Myndið frekar litla hópa af færri tegundum. Varist að planta trjám af handahófi. Mikilvægt er að hugsa fyrst um staðsetningu stórra trjáa og síðan annan gróður í kring.
Hér er fjallað um breytingar á garði sem var endurhannaður með það í huga að mynda betri dvalarsvæði og meira næði. Efst sést aðkoma að húsinu þar sem aðalinngangur snéri í suður og lóðin var opin og lítið um næði. Aðalinngangurinn í húsið truflaði þannig talsvert aðal dvalarsvæði garðsins. Á miðri grasflöt voru stór tré og falleg fuglaböð úr stuðlabergi. Eftir breytingu voru bílastæði lokuð af frá garði og komið fyrir sorpgeymslu í skjólveggjum. Nú er gengið úr húsi beint út á suðurpall og þaðan út á stóra grasflöt sem nýtist vel til leikja. Komið var fyrir heitum potti með skjólveggjum fyrir aðalvindáttum sem stuðla einnig að betra næði.
Aðkoma og bílastæði en sorpgeymsla er felld inn í skjólvegg.
Stór og góður viðarpallur nýtist vel fyrir garðveislur í góðum veðrum sem og til sólbaða og viðveru.
Heitur pottur er afmarkaður með skjólveggjum til norðurs og austurs, sem skyggja þá ekki á sól en skýla fyrir helstu góðveðurs vindáttum. Efri brún pottsins nemur við efri brún viðarpallsins kringum hann. Þannig er þægilegt að sitja umhverfis pottinn ef maður vill kæla sig niður og sóla sig. Áður en hafist er handa við endurskipulagningu er gott að geta séð fyrir sér útkomuna með því að skoða þrívíddarteikningar af fyrirhuguðum breytingum. Þannig verða yfirvofandi breytingar raunverulegri og auðveldar það oft eigendum að sjá endanlega útkomu þeirra.
Einnig var skoðað hvað gaman væri að nýta áfram, eins og náttúruhellur, fuglaböð og gróður. Ákveðið var að færa reynitré og fuglaböð úr stuðlabergi sem áður voru á miðri grasflöt út að jaðar lóðar, til að fá stærri grasflöt til leikja og til að koma í veg fyrir skuggamyndun en þannig nýtist garðurinn betur. Haldið var í þann gróður sem var í góðu ástandi og fallegar náttúrulegar steinhellur sem fyrir voru í garðinum en þær fluttar og gefið nýtt hlutverk. Steinhellurnar sem voru áður í aðkomustétt afmarka nú grasflöt frá blómabeði sem auðveldar grasslátt og gefur skemmtilegan svip. Einföld form eru á pöllum og hellulögn upp við hús, nútímalegt og stílhreint eins og húsið en í kringum grasflöt eru mýkri og frjálslegri form sem umvefja garðinn og skapa skemmtilegt mótvægi og hlýleika.
Stórar aspir sem áður skýldu fyrir austan átt voru fjarlægðar þar sem þær voru orðnar allt of háar, en reynt hafði verið að lækka þær um helming til þess að halda þeim og minnka skuggamyndun en það kom ekki vel út og þoldu þær það illa. Í staðinn var settur skjólveggur í þremur flekum og gróður sitt hvoru megin. Utan við vegginn eru rifsber, sólber og mismunandi tegundir af Reynitrjám. Með tíð og tíma munu trén ná að veita meira skjól fyrir ríkjandi austanáttinni líkt og aspirnar gerðu áður en munu síður verða of há.
Eigendur hafa einnig gaman af nytjaræktun og skipulagið tekur mið af því, þannig er kryddjurtabeð nærri eldhúsinu en aðalgrænmetisræktunin fer fram í austurgarði þar sem eru gróðurhús og grænmetisreitir ásamt ávaxtatrjám.